Błyskoporek to smaczny i zdrowy grzyb, który rośnie głównie na korzeniach brzóz. Grzyb ten charakteryzuje się jaskrawo żółtym, a nawet pomarańczowym kapeluszem i twardym, drzewnym trzonem. Sam błyskoporek brzozowy nie jest jadalny, ale może tworzyć połączenia z korzeniami brzozy, które następnie wydają smaczne i pylące owocniki. Warto poznać cechy tego niezwykłego grzyba, występowanie oraz sposoby identyfikacji.
Kluczowe wnioski:- Błyskoporek rośnie wyłącznie w połączeniu z korzeniami brzóz.
- Można go rozpoznać po jaskrawożółtym kolorze kapelusza.
- Owocniki można zbierać i przyrządzać jako przysmak kulinarny.
- Zawierają cenne wartości odżywcze i prozdrowotne.
- W Polsce występuje 5 gatunków błyskoporków.
Błyskoporka brzozowego cechy
Błyskoporek brzozowy (błyskoporek podkorowy) to grzyb należący do rodzaju błyskoporków. Charakteryzuje się jaskrawożółtym, pomarańczowym lub czerwonawym kapeluszem o średnicy 2-8 cm. Kapelusz ma początkowo kształt kulistego guzka, później rozpłaszcza się i staje miseczkowaty. Powierzchnia kapelusza jest gładka i błyszcząca, stąd polska nazwa tego gatunku.
Trzon błyskoporka brzozowego jest silnie rozwinięty, twardy i zdrewniały. Ma wyraźne, podłużne żyłki i osiąga długość nawet 10-15 cm oraz grubość 0,5-3 cm. Miąższ w kapeluszu i trzonie początkowo jest białawy, później przybiera barwę kremową lub jasnożółtą. Miąższ ten jest twardy i woody - przypomina konsystencją drewno.
Mikoryza z brzozą
Charakterystyczną cechą błyskoporka brzozowego jest to, że nie występuje on samodzielnie, ale wyłącznie w mikoryzie z brzozą. Grzybnia błyskoporka wnika w korzenie brzozy i tworzy symbiozę, dzięki której oba organizmy mogą lepiej pobierać składniki odżywcze.
Owocniki wyrastają bezpośrednio z drewniejących fragmentów korzeni brzóz, najczęściej tuż przy szyjce korzeniowej. Czasami owoce pojawiają się pod ziemią, na głębokości kilku centymetrów. Dlatego też nazywa się go czasem błyskoporkiem podkorowym.
Błyskoporka brzozowego występowanie
Zasięg występowania błyskoporka brzozowego obejmuje głównie Europę Północną i Środkową, a także niektóre regiony Ameryki Północnej. W Polsce jest dość pospolity na terenie całego kraju - z wyjątkiem wyższych partii górskich.
Preferuje lasy iglaste i mieszane, bogate w brzozy. Najczęściej spotykany jest w borach sosnowych, lasach świerkowych i mieszanych drzewostanach sosnowo-brzozowych. Pojawia się na kwaśnych, piaszczystych glebach.
Termin owocnikowania
Sezon owocnikowania błyskoporka przypada na okres od czerwca do października. Grzyb ten charakteryzuje się dużą zmiennością co do terminów występowania owocników. Zależą one bowiem od panujących w danym roku warunków pogodowych.
Najczęściej owocniki pojawiają się od lipca do września, przy czym szczyt owocnikowania notuje się na przełomie sierpnia i września. Przy dobrych warunkach atmosferycznych owocniki utrzymują się do października lub nawet listopada.
Błyskoporek brzozowy rośnie wyłącznie w mikoryzie z korzeniami brzóz, najczęściej na kwaśnych, piaszczystych glebach w lasach iglastych i mieszanych.
Błyskoporka brzozowego identyfikacja
Błyskoporek brzozowy jest dość łatwy do rozpoznania w terenie. Pomarańczowy lub żółty kapelusz wyraźnie kontrastuje z ciemnym podłożem. Czasami występuje w skupiskach po kilka lub kilkanaście owocników.
Może być pomylony z innymi gatunkami błyskoporków lub łuskwiakami. Podstawową cechą odróżniającą jest występowanie wyłącznie na korzeniach brzóz. Dodatkowo charakterystyczne są: jaskrawa barwa, błyszcząca powierzchnia kapelusza, drewniejący trzon oraz mikoryza z brzozą.
| Gatunek | Cechy |
| Błyskoporek brzozowy | - jaskrawożółty, pomarańczowy kapelusz - mikoryza z brzozą - drewniejący trzon |
| Błyskoporek jeżowaty | - ciemnobrązowy, oliwkowy kapelusz - ciemny trzon pokryty drobnymi kolcami |
Podobieństwo do innych gatunków
Istnieje kilka podobnych gatunków błyskoporków, które mogą być pomylone z błyskoporkiem brzozowym. Błyskoporek gładki ma nieco ciemniejszy, brunatny kapelusz i rośnie w szerszym zakresie siedlisk.
Z kolei żyłkowany błyskoporek ma wyraźne, ciemniejsze pasma na kapeluszu. Ponadto wszystkie te gatunki nie tworzą tak ścisłej symbiozy z korzeniami brzóz.
Błyskoporka brzozowego zbieranie
- Sezon zbioru przypada od lipca do października, optymalnie w sierpniu i wrześniu.
- Owocniki wykopuje się wraz z przyczepioną bryłą gleby i korzeniami brzozy.
- Należy uważać, aby nie uszkodzić delikatnego miąższu podczas zbioru.
- Zebrany grzyb oczyszcza się z ziemi i można go od razu przyrządzić lub zamrozić bądź suszyć.
Błyskoporek brzozowy z reguły nie występuje w dużych ilościach, co ogranicza jego zbiory. Jednak lokalnie w dobrych latach może tworzyć obfite owocnikowanie. Ze względu na mikoryzę z brzozą zbiór wymaga ostrożności, aby nie uszkodzić systemu korzeniowego drzewa.
Należy delikatnie wykopywać grzyby wraz z dołączoną bryłą gleby, a następnie oczyścić z ziemi. Z uwagi na kruchy miąższ owocników, trzeba zachować ostrożność podczas transportu do domu. Zebrane okazy można od razu przyrządzić lub zamrozić czy też suszyć do dalszego wykorzystania.
Błyskoporka brzozowego przygotowanie
Błyskoporek brzozowy to smaczny i ceniony grzyb jadalny, który może być wykorzystywany w kuchni na wiele sposobów. Ze względu na specyficzny, zdrewniały miąższ wymaga jednak odpowiedniego przygotowania przed spożyciem.
Przede wszystkim konieczne jest dokładne ugotowanie owocników, najlepiej we wrzącej, lekko osolonej wodzie przez ok. 30-40 minut. Alternatywnie można je dusić w wodzie, mleku lub na małej ilości tłuszczu przez minimum 1 godzinę.
Taki zabieg sprawia, że twardy miąższ zmięknie i stanie się jadalny. Ugotowane lub uduszone błyskoporki można wykorzystać do zup, sosów, gulaszy, farszów lub jako dodatek np. do dań mięsnych, makaronów czy jajecznicy.
Suszenie i mrożenie
Oprócz bezpośredniego wykorzystania w kuchni, błyskoporki brzozowe można także suszyć lub mrozić, co znacząco wydłuża ich przydatność do spożycia. W obu przypadkach wcześniej konieczne jest ich ugotowanie.
Suszone błyskoporki można następnie wykorzystać jako dodatek smakowy do zup czy sosów. Natomiast zamrożone owocniki po rozmrożeniu nadają się np. na grzybowe gulasze czy farsze.
Błyskoporka brzozowego zastosowanie
Choć błyskoporek brzozowy nie należy do najpopularniejszych grzybów jadalnych, to ze względu na wyjątkowe walory smakowe i zapachowe zyskuje coraz większą rzeszę amatorów. Jego miąższ po ugotowaniu ma intensywny grzybowy aromat.
Błyskoporki brzozowe mogą stanowić bazę lub dodatek do wielu dań - od zup i sosów, przez gulasze, farsze, po przystawki, grzybowe bukiety czy jajecznicę. Świetnie komponują się z mięsami, warzywami, makaronem lub ryżem.
Oprócz zastosowań kulinarnych grzyb ten ceniony jest także ze względu na swoje właściwości prozdrowotne. Zawiera cenne witaminy i minerały. Wykazuje działanie przeciwutleniające, wzmacniające odporność, obniżające cholesterol i regulujące ciśnienie krwi.
Podsumowanie
Błyskoporek brzozowy, zwany też błyskoporkiem podkorowym, to niezwykły grzyb, który rośnie w symbiozie z korzeniami brzóz. Charakteryzuje się jaskrawożółtym kapeluszem i twardym, zdrewniałym trzonem. Choć sam błyskoporek nie nadaje się do spożycia, to w połączeniu z brzozą wytwarza smaczne owocniki o aromatycznym smaku.
Grzyb ten występuje pospolicie w lasach iglastych i mieszanych na terenie całej Polski. Sezon na zbiory przypada od lipca do października, przy czym najlepszym okresem jest sierpień i wrzesień. Zebrane okazy wymagają obróbki termicznej przez gotowanie lub duszenie, co sprawia że twardy miąższ staje się jadalny.
Ugotowane błyskoporki brzozowe można przyrządzać na wiele sposobów - dodawać do zup,sosów, farszów, gulaszy czy jajecznicy. Stanowią one cenny składnik wzbogacający smak potraw. Oprócz tego mają działanie prozdrowotne - wzmacniają odporność i korzystnie wpływają na układ krążenia.
Błyskoporek brzozowy to więc wartościowy i smaczny grzyb jadalny, który zyskuje coraz większą popularność. Choć jego zbiory są dość pracochłonne, to zdecydowanie opłaca się poświęcić czas na poszukiwanie owocników w borach sosnowych i brzozowych.
Tagi
Udostępnij
